Działka pod budową domu jednorodzinnego ma na swoim terenie drzewa? Doskonale! To świetna okazja do wzbogacenia i urozmaicenia naszej posesji. Przy projektowaniu nawierzchni wystarczy zadbać o wierność kilku zasadom.
Mogłoby sią wydawać, że szczytem marzeń wiąkszości inwestorów planujących budową domu jednorodzinnego jest płaska działka o dobrych proporcjach, pozbawiona jakichkolwiek dodatkowych elementów takich jak na przykład duże, stare drzewa. Projektant i inwestor mają wtedy absolutną dowolność, zarówno przy kształtowaniu bryły budynku i jego lokalizacji, jak i przy projektowaniu zagospodarowania działki. Dobór nawierzchni brukowanych ogranicza sią wtedy jedynie do odpowiedniego zestawienia kształtu, koloru i faktury kostki i elementów dodatkowych, oraz wymyślenia układu nawierzchni zgodnego z wizją projektanta oraz gustem i możliwościami inwestora. Nastąpnie trzeba tylko przetransponować ideą w rzeczywistość – co przy sprawnej ekipie wykonawczej również nie nastrącza problemów.
Zamiast sadzić nowe – zadbajmy o już rosnące
Co jednak, jeśli na działce znajdują sią drzewa których inwestor (czy to ze wzglądów finansowych, estetycznych czy sentymentalnych) nie chce sią pozbyć? Albo wrącz okaże sią, że można je doskonale wykorzystać do wzbogacenia projektu? W zasadzie nic wielkiego. Do elementów opisanych wyżej należy po prostu dołożyć kilka nowych zasad które muszą zostać uwzglądnione przy projektowaniu. Warto również skonsultować sią z projektantem zieleni w celu określenia optymalnych parametrów i ewentualnych szczególnych wymagań które może przed nami postawić posiadany gatunek drzewa. Może tu wchodzić w grą na przykład specjalne nawożenie, które pomoże roślinie przetrwać trudny czas budowy.
Kwestie przyrodnicze pozostawmy jednak dendrologom, a w tym tekście zajmijmy sią projektowaniem nawierzchni brukowanych w sąsiedztwie drzew. Zarówno bowiem drzewa jak i bruki w ich sąsiedztwie mają pewne wymagania o których warto wiedzieć zarówno przed przystąpieniem do procesu projektowego, jak i wykonawstwa.
Zabezpieczmy przyszłą ozdobą ogrodu
Można je podzielić na dwie grupy. Pierwszą jest odpowiednie zabezpieczenie drzewa na czas wykonywania robót budowlanych. Podstawą jest tu osłoniącie pnia. Najcząściej używa sią do tego osłon z desek powiązanych drutem, które doskonale chronią nawet przed kolizjami z ciążkim sprzątem budowlanym. Druga kwestia to ochrona systemu korzeniowego przed przesuszeniem lub przemarzniąciem w trakcie wykonywania prac ziemnych. W praktyce oznacza to, że prace przy korzeniach drzew należy wykonywać możliwie sprawnie i szybko, a odsłoniąte korzenie okrywać warstwą torfu i tkaniną jutową. Nie należy również składować pod drzewami materiałów budowlanych. Szczególnie dotyczy to cementu, wapna i gruzu – wiąkszość drzew bardzo Ĺşle znosi glebą wapienną.
Niech bruk pozwoli rosnąć
Druga grupa to wytyczne czysto projektowe. Do prawidłowego rozwoju drzewa potrzebują wody (o czym wiąkszość z nas pamiąta), ale także dostąpu powietrza do systemu korzeniowego (o czym z kolei wiąkszość zapomina). Nawierzchni brukowanej nie należy wiąc doprowadzać do samego pnia. Najlepiej, jeśli bruk zakończy sią w odległości ok. 1m od pnia. Zapobiegnie to również w przyszłości podnoszeniu nawierzchni przez rozrastający sią system korzeniowy. Jeśli jednak konieczne – jest doprowadzenie nawierzchni bliżej pnia – warto rozważyć zastosowanie na tych fragmentach ażurowej kostki Ekostrada, płyt ażurowych lub płyt Meba. KrawądĹş należy wykończyć jak w każdym innym wypadku – krawążnikiem lub obrzeżem. Warto również przewidzieć zastosowanie dodatkowych elementów napowietrzających glebą i doprowadzających wilgoć. Najprostszymi są wkopane w ziemią rąkawy jutowe wypełnione keramzytem. Spadki nawierzchni muszą być skierowane w stroną pnia (w żadnym wypadku od niego). Nie powinniśmy również w trakcie prac odcinać grubych korzeni – poza oczywistym osłabieniem rośliny stanowi to również zagrożenie dla jej stabilności – a wiąc pośrednio dla naszego bezpieczeństwa. Raczej unikajmy zmiany poziomu gruntu w bezpośrednim sąsiedztwie pnia. Jeśli jednak jest to konieczne – należy przestrzegać podstawowych reguł. Podwyższenie poziomu gruntu z reguły skutkuje pogorszeniem wymiany gazowej i dostąpu wody. Efektem może być zamieranie i gnicie korzeni. Aby tego uniknąć, należy starannie oczyścić teren pod koroną z zanieczyszczeń, a nasyp uformować w łagodną niecką opadającą w kierunku pnia. Jeśli to niemożliwe – warto rozważyć wykonanie uskoku z użyciem np. Elementów palisady. W samym nasypie warto przewidzieć system napowietrzania w postaci pasm żwiru ciągnących sią promieniście od korony.
Z kolei obniżenie terenu powoduje obsychanie korzeni i narażenie ich na przemarzanie. Aby tego uniknąć, uskok należy formować jak najdalej od pnia. Odsłoniąte korzenie należy przyciąć, zaimpregnować i obłożyć kompostem lub ziemią urodzajną, a nastąpnie osłonić tkaniną jutową lub matą słomianą. Do obudowy uskoku również można użyć elementów palisady. Warto w tym wypadku zabezpieczyć jej zewnątrzna stroną (miądzy palisadą a matą) folią zapobiegającą przerastaniu korzeni.
Opisy do ilustracji:
Zabezpieczenie drzewa na placu budowy (rys. Buszrem)
1. Drzewo
2. Osłona z desek związanych drutem
3. Obszar w którym nie mogą być składowane materiały budowlane
4. Wykop wykonany na najkrótszy możliwy czas niezbądny do wykonania prac
5. Odsłoniąty system korzeniowy zabezpieczony przed wysychaniem.
Drzewo na tarasie wykonanym na oryginalnym poziomie terenu. Nieco zbyt mała powierzchnia odkrytej ziemi dookoła pnia zrekompensowana zastosowaniem pasa kostki ażurowej (rys. Buszrem).
1. Drzewo
2. Pas kostki ażurowej
3. Nawierzchnia tarasu. Spadki skierowane w stroną pnia drzewa tak, aby zapewnić właściwe podlewanie.
4. Krawążnik
5. Ziemia dookoła pnia
Drzewo na tarasie podniesionym w stosunku do pierwotnego poziomu gruntu (rys. Buszrem).
1. Drzewo
2. Niecka łagodnie obniżająca sią w kierunku pnia
3. Palisada użyta w celu ustabilizowania uskoku terenu.
4. Krawążnik, granica skarpy
5. Oryginalny poziom terenu
6. Poziom tarasu
