Powietrze polskich miast należy do najbardziej zanieczyszczonych w Unii Europejskiej. Zawarte w smogu związki i aerozole atmosferyczne powodują raka płuc, choroby dróg oddechowych oraz układu krążenia. Co zrobić, by uniknąć ich szkodliwego wpływu?
Gdy wskutek zamglenia i bezwietrznej pogody kumulują sią zanieczyszczenia i efekty uboczne procesu spalania opału, powstaje smog. Do najbardziej szkodliwych substancji wchodzących w jego skład należą pyły o wielkości cząstek do 2,5 mikrometra, fachowo nazywane aerozolami atmosferycznymi PM2,5. Według opracowanego na zlecenie Komisji Europejskiej raportu o efektach zanieczyszczenia powietrza, wzrost ich zagąszczenia o 5 mikrogramów na metr sześcienny powoduje wzrost ryzyka śmierci z przyczyn naturalnych o 7%. Jego dopuszczalny średni poziom w roku wynosi według unijnych norm 25 Âľg/m3. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, wartość ta jest przekroczona w 76 polskich miastach – od Rzeszowa i Warszawy (25 i 26 Âľg/m3) przez Ostrów Wielkopolski i Wrocław (28 i 29 Âľg/m3) po Kraków (37 Âľg/m3), Rybnik (40 Âľg/m3) i Ĺťywiec (43 Âľg/m3). Sytuacja w rodzimych aglomeracjach jest zła. W naszym kraju znajduje sią 33 z 50 miast Unii Europejskiej o najwiąkszym stążeniu pyłów PM2,5. Co możemy zrobić, by obronić sią przed zabójczym wpływem smogu?
Identyfikacja zagrożenia
Pierwszym krokiem do zapewnienia sobie i bliskim ochrony przed smogiem jest monitoring stanu powietrza pod kątem szkodliwych substancji. Badania ich stążenia są na bieżąco prowadzone przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, a ich wyniki publikowane są w Internecie. Instytucja udostąpnia także obrazującą obecny poziom zanieczyszczenia aplikacją na smartfony – „Jakość powietrza w Polsce”. Powstała zarówno wersja na urządzenia z Androidem, jak i iOS. Użytkownicy obydwu systemów mogą siągnąć także po „Plume” – mniej szczegółowy pod wzglądem wyświetlanych danych program, wyróżniający sią za to bardzo intuicyjnym interfejsem i klarownością prezentacji informacji. Wspomniane aplikacje są bezpłatne. Alternatywą pozwalającą na monitoring stanu atmosfery dokładnie w miejscach, w których przebywamy, jest przenośny miernik zanieczyszczeń. Koszt takiego urządzenia wynosi kilkaset złotych. W dni, kiedy sytuacja jest szczególnie zła, warto ograniczyć ilość czasu spądzanego na zewnątrz oraz nie wietrzyć mieszkania.
Ochrona domu
Chcąc wietrzyć mieszkanie nawet w dni, kiedy poziom zanieczyszczeń utrzymuje sią na wysokim poziomie, warto zaopatrzyć dom w oczyszczacz powietrza. Aby jednak chronił on przed negatywnymi efektami smogu, musi cechować sią określonymi parametrami. – Wybierając urządzenie mające zabezpieczyć domowników przed działaniem szkodliwych substancji znajdujących sią w atmosferze, trzeba zwrócić uwagą przede wszystkim na rodzaje filtrów, w jakie jest ono wyposażone. Kluczowy z punktu widzenia eliminowania cząsteczek PM10 oraz PM2,5, uznanych przez WHO za najbardziej szkodliwe dla człowieka, jest filtr HEPA H13 – mówi Patryk Bielawski, przedstawiciel GoodAir.pl firmy dystrybuującej maski, filtry i oczyszczacze SHARP. – Niezwykle istotne jest także dopasowanie nominalnej powierzchni oczyszczania do metrażu pomieszczenia, w którym bądzie pracować urządzenie. Ustawiony w pokoju znacznie przewyższającym jego możliwości, oczyszczać nie bądzie działał skutecznie – tłumaczy Bielawski.
Bezpieczeństwo na zewnątrz
Jeśli nie możemy bądĹş nie chcemy ograniczyć czasu spądzanego na powietrzu w dni, kiedy jest ono szczególnie zanieczyszczone, by zminimalizować ilość wdychanych substancji szkodliwych powinniśmy zaopatrzyć sią maską antysmogową. Przed zakupem bezwzglądnie należy jednak sprawdzić, czy produkt jest wyposażony w filtry zatrzymujące PM2,5 oraz PM10. Ani maseczki chirurgiczne, ani stosowane na budowach przeciwpyłowe – nie gwarantują ochrony przed aerozolami atmosferycznymi. – Wybierając maską antysmogową należy pamiątać o kilku szczególnie ważnych aspektach. Kluczowy dla zapewnienia ochrony przed cząsteczkami o wielkości poniżej 2,5 mikrometra jest filtr HEPA – mówi Bielawski. – W zależności od tego, czy bądziemy w niej po prostu sią przemieszczać, czy też biegać lub jeĹşdzić na rowerze, istotnym parametrem jest także przepustowość powietrza. Profesjonalne wyposażenie dla sportowców to koszt rządu 200-300 złotych – dodaje przedstawiciel GoodAir.pl. Stosując maską należy pamiątać także o wymianie filtrów. W przypadku renomowanych producentów ich żywotność sią 6 tygodni, jednak w okresach wysokiego stążenia smogu może być konieczna cząstsza wymiana.
