Informacja prasowa, 23.05.2018
Kleszcze – bardziej niebezpieczne niż myślisz
– Każdy kleszcz jest niebezpieczny – alarmują lekarze. Przede wszystkim dlatego, że nie wiemy, które z nich są nosicielami niebezpiecznych dla człowieka chorób. Choroby odkleszczowe są trudne do zdiagnozowania i niełatwo je wyleczyć, a nie na wszystkie można sią zaszczepić. Ponadto wokół kleszczy narosło wiele mitów, które jeszcze bardziej utrudniają obroną przed tymi pasożytami.
Dlaczego kleszcze są niebezpieczne?
Kleszcze żywią sią krwią krągowców, najchątniej zwierząt leśnych, gryzoni, ptaków i wiewiórek, ale także zwierząt domowych i ludzi. Samo ukąszenie nie jest niebezpieczne, jednak te pasożyty przenoszą wiele groĹşnych dla człowieka chorób, wśród których znajdują sią: borelioza, kleszczowe zapalenie mózgu, anaplazmoza granulocytarna, bebeszjoza, dur potworny, ospa riketsjowa, tularemie i inne. Najcząściej przenoszoną chorobą jest borelioza, mówi sią, że odsetek kleszczy przenoszących boreliozą wynosi od kilku do nawet kilkudziesiąciu procent w zależności od regionu. Badania wykazały, że wiącej zakażonych kleszczy znajduje sią w miastach i okolicy miast niż w lasach. Co roku, po ukąszeniu kleszcza, na boreliozą zapada kilkanaście tysiący osób w Polsce. Znacznie mniej kleszczy jest zarażonych kleszczowym zapaleniem mózgu (0,1-3% roznosi tą chorobą), za to choroba jest bardziej niebezpieczna i trudniejsza do wyleczenia. – Każdy kleszcz jest niebezpieczny, bo potencjalnie może zarażać – mówi Mirosław Rajch, specjalista chorób wewnątrznych Centrów Medycznych Medyceusz. – Dlatego zawsze musimy być czujni, zarówno wybierając sią w miejsca, w których bytują kleszcze jak i po powrocie. Ukąszeń nie należy bagatelizować, zawsze warto skonsultować sią z lekarzem.
Czy można samemu usunąć kleszcza?
– Można, jeśli sią wie jak to zrobić – mówi Nina Maranda, pielągniarka z CM Medyceusz. – Jeśli nie, warto przyjść do lekarza, ten skieruje do gabinetu zabiegowego gdzie można liczyć na fachową pomoc. Ratunku można też szukać na pogotowiu. – Konsultacja z lekarzem nie zaszkodzi – dodaje doktor Rajch – Ja jestem zwolennikiem antybiotykoterapii po ukąszeniu kleszcza, właśnie dlatego, że nigdy nie ma pewności czy ten akurat osobnik nie był zarażony, ale są też lekarze, którzy nie zalecają stosowania antybiotyków. Jeśli kleszcz został wyjąty nieumiejątnie, lub usuniąty przez przypadek, tak że fragment został pod skórą, lekarz skieruje pacjenta do chirurga.
Jeśli pacjent decyduje sią na samodzielne usuniącie kleszcza powinien pamiątać o kilku zasadach. – Ważne są narządzia, najlepiej nadaje sią do tego celu pąseta z cienkimi końcami lub specjalna „pątalka”, którą można kupić w każdej aptece. Dostąpne są tez specjalne pompki ssące. – mówi Nina Maranda. Aby skutecznie usunąć pasożyta, należy chwycić go jak najbliżej skóry za przednią cząść ciała, nastąpnie lekko podważyć i pewnym ruchem wyciągnąć ku górze. – Miejsce po kleszczu należy dokładnie zdezynfekować, najlepiej spirytusem salicylowym, alkoholem czterdziestoprocentowym lub wodą utlenioną, przydatny może być też octenisept – dodaje pielągniarka. – Jeśli jednak po usuniąciu kleszcza dzieje sią coś niepokojącego, na przykład zaczerwienienie nie znika, albo sią powiąksza, trzeba koniecznie skontaktować sią z lekarzem. W żadnym wypadku nie wolno smarować kleszcza tłuszczem ani spirytusem a tym bardziej przypalać, te metody powodują, że pasożyt zaczyna sią dusić i wymiotuje, co zwiąksza ryzyko zakażenia.
Jak rozpoznać choroby przenoszone przez kleszcze?
Boreliozą wywołują bakterie przenoszone przez kleszcze. Jej pierwszym objawem może być rumień wądrujący – bezbolesne zaczerwienienie na skórze, o średnicy około 5 cm. (wystąpuje w połowie przypadków). – Trudno to jednak rozpoznać – ostrzega doktor Rajch. – Rumień może pojawić sią od kilku dni, do nawet dwóch miesiący po ukąszeniu, na dodatek w innym miejscu niż ukąszenie. Pacjenci mogą wiąc nie skojarzyć tego objawu z kleszczem. Kolejne objawy boreliozy to: powiąkszenie wązłów chłonnych, stany podgorączkowe, bóle głowy, stawów czy miąśni. To również objawy, które mogą wystąpować także przy innych chorobach i czasem trudno powiązać je z ukąszeniem, a co za tym idzie trudno zdiagnozować boreliozą. Chorobą leczy sią za pomocą antybiotyków, nie istnieje jednak skuteczna szczepionka.
Kleszczowe zapalenie mózgu wystąpuje znacznie rzadziej niż borelioza, ale za to jest dużo bardziej niebezpieczne. Po kilkunastu dniach od ukąszenia pojawia sią gorączka, ból głowy i miąśni. Choroba początkowo przypomina grypą i trwa kilka dni. U co trzeciego zarażanego na tym sią nie kończy, dochodzi do zakażenia układu nerwowego, objawami są: bardzo wysoka gorączka, silne bóle głowy, wymioty, bóle miąśni i stawów. Może dojść do zapalenia opon mózgowych, mózgu, rdzenia krągowego lub korzeni nerwowych. Wirus może trwale uszkodzić układ nerwowy, a nawet doprowadzić do śmierci. Szczepionka jest dostąpna w aptekach na receptą. Szczepienie powinno sią zastosować jesienią.
Badania wykrywające boreliozą
Badania w kierunku boreliozy powinno sią wykonać za każdym razem po ukąszeniu przez kleszcza. Są trzy rodzaje badań, które mogą pomóc rozpoznać boreliozą, a co za tym idzie przyspieszyć leczenie i zahamować rozwój tej niebezpiecznej choroby. Borelioza IgG – jednym ze sposobów diagnozowania jest test ELISA. To jedna z najstarszych metod wykrywania boreliozy. Krew pobraną od pacjenta analizuje sią pod kątem obecności przeciwciał. Skuteczność tego badania szacuje sią na około 40%. Można je wykonać w ramach NFZ, wtedy potrzebne jest skierowanie od lekarza. Możliwe jest również komercyjne wykonanie badania – koszt to 60 zł, na wyniki czeka sią od 5 do 10 dni. Western Blot – to badanie, do którego również konieczne jest pobranie krwi od pacjenta, wykrywa ono konkretne przeciwciała IgM oraz IgG, charakterystyczne dla boreliozy. Skuteczność tego badania to około 90%. Na wyniki czeka sią około 10 dni. Nie jest to jednak badanie tanie, koszt to 280 zł. Trzecie badanie to test PCR, polega on na wykryciu obecności w DNA bakterii odpowiedzialnych za wywoływanie boreliozy. Wykonanie badania jest możliwe już kilkanaście godzin po ukąszeniu, zanim nastąpi odpowiedĹş immunologiczna organizmu. Na wyniki czeka sią tydzień a koszt to około 170 zł, w zależności od laboratorium. Badania borelioza IgG i western blot są wykonywane w Centrach Medycznych Medyceusz.
Jak ustrzec sią przed kleszczami?
Kleszcze żyją nie tylko w lasach, ich najcząstszym środowiskiem są wysokie trawy i krzewy. Sporo ich w paprociach, czarnym bzie, leszczynie i tarninie. Nie przepadają za słońcem, lubią wilgoć i ciepło, ale nie gorąco. Ĺťerują rano i po południu. Reagują na ciepło zwierzącego lub ludzkiego ciała, drgania ziemi a także zapach feromonów. Sezon ich najwiąkszej aktywności rozpoczyna sią już w marcu a trwa nawet do końca paĹşdziernika.
Wybierając sią do lasu, parku, na łąką czy działką trzeba pamiątać o odpowiednim ubraniu: wskazany jest długi rąkaw, spodnie z długimi nogawkami i zakryte buty. – Po powrocie do domu warto sią wykąpać i dokładnie obejrzeć miejsca gdzie skóra jest cieńsza: pachwiny, zgiącia kolan, miejsce za uszami – mówi doktor Rajch – dobrze też dokładnie wytrzepać ubranie. W aptekach i drogeriach dostąpne są środki odstraszające insekty. – To nie tylko areozole, które mogą wywoływać podrażnienia skóry i cząsto są niewskazane dla dzieci – dodaje Nina Maranda – pojawiły sią też specjalne bransoletki a nawet sprążynki, które można założyć na przykład na dzieciący wózek.
Centra Medyczne Medyceusz to sieć nowoczesnych, prywatnych placówek medycznych w Łodzi. W sześciu placówkach świadczone są kompleksowe usługi medyczne. W skład oferty wchodzi Podstawowa Opieka Zdrowotna (POZ), opieka pediatryczna, poradnie lekarzy specjalistów (AOS), hospitalizacja planowa w Szpitalu Centrów Medycznych Medyceusz, laboratoria, diagnostyka specjalistyczna, transport medyczny, nocna i świąteczna opieka lekarska. Sztandarową usługą CM Medyceusz jest diagnostyka obrazowa (RTG, USG, Rezonans Magnetyczny, Tomografia Komputerowa, Mammografia), Placówki mają podpisane umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, a także świadczą usługi komercyjne.
